تاثیر چند نوع ورمی کمپوست مختلف بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال پسته

ماریه نادی1، احمد گلچین2، وحید مظفری3، طلعت سعیدی4 و ابراهیم صداقتی5 1- دانشجوی دکتری خاکشناسی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه سنت اشتوان، گودولو، مجارستان. 2- استاد گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. 3- استادیار گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران. 4- کارشناس ارشد خاکشناسی، محقق باشگاه محققان جوان، شاخه خوراسگان، دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان. 5- استادیار گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولی عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران. تاریخ دریافت: 14/6/89 تاریخ پذیرش:1/2/90 چکیده ضایعات آلی شامل ضایعات پسته، خرما، پنبه و کود دامی از نقاط مختلف ایران شامل کرمان (پسته و خرما)، گرگان و زنجان به ترتیب جمع‌آوری شدند. ضایعات مذکور به دو قسمت مساوی تقسیم گشته و یکی از قسمت‌ها با 20 درصد وزنی سولفات فرو غنی شد، سپس با کمک کرم‌های کمپوستی به ورمی کمپوست تبدیل شدند. تعدادی از فاکتورهای کیفیت ماده آلی شامل جرم حجمی، وزن خاکستر مواد، ظرفیت نگهداری رطوبت، میزان هدایت الکتریکی،pH ، نسبتC:N و میزان عناصر قابل جذب شامل، K، P،N ، Ca، Mgو عناصر کم مصرف شاملCu ،Mn ،Zn ،Fe در مواد اولیه و ورمی کمپوست‌های نهایی اندازه‌گیری گردید. گلدان‌های 3 کیلوگرمی از مخلوط 10 و 20 درصد ورمی کمپوست و خاک آماده گشته و بذور پسته در آنها کشت شدند. در طول دوره آزمایش برخی فاکتورهای رشد از جمله درصد جوانه زنی بذر، شاخص سطح برگ، میزان کلرفیل برگ، تعداد برگ، قطر ساقه و نسبت فتوسنتز برای هر تیمار اندازه‌گیری گردید. بعد از دوره رشد نهال وزن خشک ریشه و ساقه و همچنین میزان عناصر ماکرو و میکرو اندازه‌گیری گردید. در طی فرایند تولید ورمی کمپوست، جرم حجمی و میزان pH مواد نهایی تغییر یافته و وزن خاکستر آنها افزایش یافت. ظرفیت نگهداری رطوبت، میزان هدایت الکتریکی، کربن آلی و پتاسیم قابل جذب مواد تولید شده نسبت به ضایعات اولیه کاهش یافت. مقدار سایر عناصر اندازه‌گیری شده در ورمی‌کمپوست های تولید شده نسبت به ضایعات اولیه افزایش یافت. به دلیل آلودگی گلدان‌های تیمار شده با ورمی کمپوست خرما به قارچ و عدم جوانه زنی بذر، استفاده از این ورمی کمپوست مناسب تشخیص داده نشد وتیمار حاصله حذف گردید. همچنین غنی‌سازی ورمی کمپوست‌ها با سولفات فرو باعث افزایش میزان کلروفیل برگ و آهن موجود در ترکیب شیمیایی گیاهان گردید.